Hizmet Tespit Davası-Sosyal Güvenlik Hakkının Savunulması-Re’sen Araştırma-Vekalet
T.C.
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/19794
K. 2010/3637
T. 15.3.2010
• HİZMET TESPİTİ DAVASI ( Sosyal Güvenlik Hakkının Korunabilmesi İçin Tarafların Gösterdiği Kanıtlarla Yetinilmeyip Gerek Görüldüğünde Re’sen Araştırma Yapılarak Kanıt Toplanabileceği )
• SOSYAL GÜVENLİK HAKKININ KORUNMASI ( Hizmet Tespiti Davası – Sosyal Güvenlik Hakkının Korunabilmesi İçin Tarafların Gösterdiği Kanıtlarla Yetinilmeyip Gerek Görüldüğünde Re’sen Araştırma Yapılarak Kanıt Toplanabileceği )
• RE’SEN ARAŞTIRMA ( Hizmet Tespiti Davası – Sosyal Güvenlik Hakkının Korunabilmesi İçin Tarafların Gösterdiği Kanıtlarla Yetinilmeyip Gerek Görüldüğünde Re’sen Araştırma Yapılacağı )
• VEKALET ÜCRETİ ( Hizmet Tespiti Davası/Asıl Davanın Kısmen Kabulüne Birleşen Davanın Reddine Karar Verildiği – Birleşen Davada Davalı Kurum Yararına Asıl Davada Davalı Kurum ve İşveren Yararına Takdir Edileceği )
506/m.79/10
ÖZET : Davacı, davalılardan işverenler yanında, Kuruma bildirilmeyen sürelerde, hizmet akdine dayalı olarak, aralıksız çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine karar verildiğine göre, birleşen dava yönünden kendisini vekille temsil ettiren davalı Kurum yararına, asıl dava yönünden davada kendisini vekille temsil ettiren davalı Kurum ve işveren yararına vekalet ücreti takdir edilmemesi hukuka aykırıdır.
DAVA : Davacı, davalılardan işverenler yanında, 1996-20.08.2005 tarihleri arasında, Kuruma bildirilmeyen sürelerde, hizmet akdine dayalı olarak, aralıksız çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılardan SGK Başkanlığı ve L. Teks. Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi:
KARAR : 1-Davanın yasal dayanağı 506 Sayılı Yasa’nın 79/10. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki dava dosyasına konu olayda; mahkemece, yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Mahkemece, dinlenen tanık beyanlarına dayanılarak işe giriş ve çıkış tarihleri haricinde kalan sürelere yönelik hüküm kurulmuş ise de, tanıkların çalışma olgusu konusundaki beyanları, soyut nitelikte olup herhangi bir somut veriye dayanmamaktadır. Hal böyle olunca, mahkemece, yukarıda açıklanan ilkeler ışığında, dava konusu dönemde davacı ile birlikte çalışan ve işverenin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu işverenler veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler saptanarak, bilgi ve görgülerine başvurulmalı, bunun dışında sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle, kayıtlara geçmediği, ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince araştırılmalı, davalı işyerinde tespiti istenen dönemde Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa, belgeler getirtilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde; iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması isabetsizdir.
2-Kabule göre de, Dairemizce de benimsenen Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 28.05.2008 tarihli 2008/10-370-410 E.K. sayılı ilamında ayrıntıları açıklandığı üzere, asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine karar verildiğine göre, birleşen dava yönünden kendisini vekille temsil ettiren davalı Kurum yararına, asıl dava yönünden davada kendisini vekille temsil ettiren davalı Kurum ve işveren yararına vekalet ücreti takdir edilmemesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılardan SGK Başkanlığı ve L. Teks. Ltd. Şti. vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan L. Tekstil Ltd. Şti’ne iadesine, 15.03.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Kaynak Hukuki Net