Zihninizi Sakinleştirmeyi Öğreniniz…
Hayatımızın birçok anında rastladığımız bir kavram olan konsantrasyon, performans geliştirme için de temel taşlardan birini oluşturmaktadır. Beklediğiniz veyahut istediğiniz performansı gösteremediğiniz bir durum düşünün: Öğrencinin sınavda zamanı iyi kullanamaması, sanatçının izleyiciler karşısında umduğu performansı gösterememesi, sporcunun karşı taraftardan gelen gürültü sebebiyle dalgınlık yaşaması ve bunun gibi hayatın içerisinden birçok olay… Peki bu durumlarla karşılaşan kişilerin tepkileri nasıl olur? Peki konsantrasyon nedir ve nasıl geliştirilir?
Konsantrasyon, tüm dikkatimizi yaptığımız bir faaliyete odaklayabilme yetisidir. Konsantre olduğumuz vakitler şimdiki zamanı en çok yaşadığımızı hatta o an ile bir olduğumuz anlardır. Keza konsantre olduğumuz an performans sergilediğimizin farkında dahi olmayız. Araştırmalar, konsantre olabilmenin bir beceri olduğunu ve öğrenilebileceğini ortaya koymuştur.
Spor psikologları, sporcuların kendi performansları üzerine dikkatlerini topladığı vakit beyin içerisinde çeşitli fizyolojik değişimlerin olduğunu göstermişlerdir. Bu araştırmalar keskin nişancı, okçu ve elit golfçülerle de yapılmıştır ve birbirini destekleyici sonuçlar bildirilmiştir. Peki bu beyin araştırmaları bize neyi anlatıyor? İyi performansçılar, performans sırasında beyin dalgalarını sakinleştirmeyi öğrenen kişilerdir. Tamamen yaptıkları işe kanalize olup o işle bütünleşmişlerdir. Bunun yanında zihinsel olarak da rahatlamayı bilen, aynı zamanda nelerin olup bittiğine dair tetikteliklerini de yitirmeyen bireylerdir.
‘Acaba iyi yapabilecek miyim’i nasıl aşabiliriz?
Eylem halindeki sporcuların beyin dalgalarını inceleyen araştırmacılar, hemen performans öncesinde zihinsel rahatlama periyodu olduğunu tespit etmişlerdir. Sporcu aktif halini sürdürürken dahi bu zihinsel rahatlama gerçekleşir. Örneğin, bir parça odunu kesmek çok enerjimizi alır; fakat karate yapan kişiler zihinlerini performans gösterirken gayet rahat bir şekilde tutabilmektedir. Peki bu durum nasıl gerçekleşebiliyor? İlk önce düşüneceğiniz şeyi seçmenizde kontrol sahibi olmanız gerekmektedir. Zihninizden düşünceler geçerken dikkatinizi toplamak şüphesiz imkânsızdır. Şayet bu düşünceler olumsuz ve sizi başarısızlığa götürecek cinstense konsantrasyonunuzu da olumsuz şekilde etkileyecektir.
Zihni dinginleştirme ve düşünce kontrolünü kazanmak adına bu olumsuz düşünceleri yakaladığımız anda onlara “dur” dememiz, içsel diyaloğu olumlu hale çevirmemiz gerekmektedir. Mesela yapacağınız iş ile ilgili kendinizi aşırı derecede gergin hissediyorsunuz. İlk önce bu hissi birazdan göstereceğiniz performansın etkisi olarak normal karşılıyorsunuz ama bu gerginlik beraberinde “Acaba nasıl olacak?”, “Sahneye çıktığımda sözleri karıştıracak mıyım?”, “Sınavda bütün bildiklerimi unutacak mıyım?”, “Proje sunumumu nasıl yapacağım?” gibi performansı sekteye uğratabilecek düşünceleri de beraberinde getiriyor. O esnada kendinize ve düşüncelerinize “dur” demeniz ve “Ben ne yapmak istiyorum?” sorusunu sormanız işe yarayabilir. Problem tanımlandıktan sonra çözüm daha basit hale gelecektir. Zihninizi sakinleştirmeniz beraberinde farkındalığı, dikkati ve konsantrasyonu da getirecektir.
Konsantrasyon taktikleri
Fiziksel olarak aktif olun. Aktif olma süreci beraberinde sağlık, zindelik ve enerji getirecek ve konsantrasyonu artıracaktır.
Yeniliklere açık olun, yeni şeyler öğrenin. Yeni şeyler denemeye ve öğrenmeye çalışmamız, beyninizi de aktif hale getirecektir. Uyaran ne olursa olsun önemli şeylere odaklanma farkındalığınızı artıracaktır.
Yeni hedefler koyun. Performansınızı geliştirmek için yeni yollar arayın. Hedeflerinizin belirgin, ölçülebilir, gerçekçi ve size uygun olmasına dikkat edin.
Endişe-düşünce zamanı ayırın. Konsantrasyon esnasında karşılaştığınız ve sizi bölen düşünce veya endişeleri incelemek üzere kendinize günlük zamanlar ayırın.
Ara verin. Sınırlarınızı zorlamak konsantrasyon seviyenizi de artıracaktır ama aşırı çalışmak ve zihni yormak beraberinde psikolojik yıpranmayı getirecektir. Kısa molalar verin.
Çeşitliliğe önem verin. Uzun zaman aynı işle uğraşan zihnin konsantrasyon seviyesi de şüphesiz azalacaktır.
Zaman
